Plastikowe opakowania występują dzisiaj powszechnie. W opakowania z plastiku, czyli z materiału, którego nazwę często stosujemy jako zbiorcze określenie na różnego rodzaju tworzywa sztuczne, pakowane są produkty spożywcze i przedmioty codziennego użytku. Pojemniki z tworzywa sztucznego mają zastosowanie jako metoda na efektywne przechowywanie rzeczy w domu, gdzie gromadzimy różne przedmioty, a pojemniki pozwalają na ich odpowiednią segregację i utrzymanie porządku. Plastikowe pojemniki wykorzystywane są również do przechowywania żywności, zapewniając jej dłuższą świeżość. Jako że wszystko to, co ma bezpośredni związek z żywnością, musi odpowiadać normom, które stoją na straży bezpieczeństwa zdrowotnego, nie omija to również właśnie opakowań do żywności. Z tego powodu pojemniki, których przeznaczeniem jest przechowywanie jedzenia, mają specjalne symbole. Co oznaczają i jak je odczytywać, dowiesz się z poniższego artykułu.
Jak rozpoznać oznaczenia na opakowaniach plastikowych?
Symbole opakowań plastikowych mogą znajdować się na spodzie opakowania, ale muszą być dobrze widoczne, wyraźne, tak, aby nie było wątpliwości co do składu danego tworzywa, z jakiego wykonane jest plastikowe opakowanie. Oznaczenie łatwo rozpoznać można po charakterystycznym trójkącie utworzonym ze strzałek, wewnątrz którego znajduje się cyfra — od 1 do 7. Symbol ze strzałkami oznacza, że opakowanie można poddać recyklingowi. Trójkąt z numerem to nie wszystko — istotne jest również oznaczenia literowe — są to skróty od nazwy tworzywa sztucznego, z którego wykonane jest opakowanie. Sprawdzając, jaka jest data ważności danego produktu spożywczego, warto przy okazji rzucić okiem na rodzaj opakowania.
Symbole na opakowaniach
1 – PET
Najczęściej spotykanym symbolem na plastikowych opakowaniach jest PET, do którego przypisany jest numer 1. PET oznacza politereftalan etylenu, a jest to jeden z najbardziej popularnych rodzajów plastiku stosowany do produkcji butelek na napoje, wodę mineralną czy inne płynne produkty spożywcze. PET sam w sobie nie ma szkodliwych właściwości, dlatego jest dopuszczony do kontaktu z żywnością, jednak wysoka temperatura może uwalniać do żywności substancje chemiczne. PET nie nadaje się więc do przechowywania ciepłych ani gorących produktów, nie powinien być też narażony na działanie promieni słonecznych. Butelki PET powinny być jednorazowe, to znaczy niewskazane jest ich ponowne napełnianie. Bardzo dobrze nadają się jednak do recyklingu odpadów. Ze wspomnianego tworzywa powstaje granulat, z którego mogą powstać kolejne produkty.
2- HDPE
Jednym z oznaczeń na plastikowych opakowaniach jest symbol HDPE kojarzony z cyfrą 2, który oznacza polietylen wysokiej gęstości. HDPE, podobnie jak PET, powszechnie stosowany jest przy produkcji opakowań na żywność i napoje, takich jak pudełka, butelki na mleko czy kartony na soki, jednak w przeciwieństwie do tworzywa PET, opakowania z HDPE z powodzeniem nadają się do ponownego wykorzystania.
3 – V / PVC
Symbol PVC (a czasem litera identyfikacyjna V) oznacza polichlorek winylu, a jego numer identyfikacyjny to 3. Plastik PVC jest stosowany w różnych branżach, w tym w przemyśle spożywczym do produkcji folii na żywność, butelek na napoje, ale z tworzywa tego powstają nawet strzykawki czy też — w branży budowlanej — rury, stolarka okienna czy izolacja okablowania. Wracając zaś do branży spożywczej, PVC jest nieprzepuszczalny dla wody, a przy tym wytrzymały i lekki, dlatego kiedyś stosowany był jako składnik opakowań, jednak współcześnie odchodzi się od tych praktyk — może uwalniać niebezpieczne substancje chemiczne do żywności, zwłaszcza pod wpływem wysokiej temperatury. PVC procesie spalania uwalnia też szkodliwe dioksyny.
4 – LDPE
Kod ten to oznaczenie dla polietylenu o niskiej gęstości. Plastiki LDPE są stosowane do produkcji folii, torebek czy worków na żywność. Wykonane z plastiku LDPE opakowania nie mogą być wykorzystywane do przechowywania produktów gorących, ponieważ wspomniane tworzywo nie jest odporne na działanie wysokich temperatur, ma też słabą odporność na promieniowanie słoneczne. Dobrze znosi zaś niskie temperatury, a odpady z tworzyw sztucznych o symbolu LDPE nadają się do przetwarzania, ich recykling jest więc bardzo efektywny.
5- PP
Symbolem 55 i cyfra 5 oznaczany jest polipropylen. Ten materiał sztuczny sprawdza się ze względu na takie swoje cechy jak wysoka odporność na wilgoć, a jednocześnie przepuszczalność powietrza. Pojemniki z polipropylenu łatwo się czyści. Do pewnego stopnia odporne są na ciepło, ale bywają termoplastyczne, to znaczy potrafią odkształcać się pod wpływem wzrostu temperatury, dlatego chcąc podgrzać żywność w opakowaniu z polipropylenu należy sprawdzić, czy podana jest informacja o takiej możliwości. Butelki i opakowania PP są bezpieczne dla przechowywania żywności, jako że jest to materiał nietoksyczny i nie wpływa negatywnie na jakość produktów żywnościowych. Zbieranie zużytych odpadów plastikowych PP i ich przetwarzanie w celu ponownego wykorzystania jako surowiec jest szalenie efektywną metodą ochrony środowiska, a odzysk tworzywa jest łatwy i skuteczny.
6- PS
PS to symbol tworzywa, który powszechnie znany jako styropian. Choć ten słusznie kojarzy się z budownictwem, w branży gastronomicznej funkcjonuje też styropian opakowaniowy, którego główną składową jest polistyren. Kiedy mamy okazję kupować jedzenie na wynos, otrzymywane tacki, kubki czy inne pojemniki na jedzenie i picie wykonane bywają właśnie z tego tworzywa. PS charakteryzuje się dobrymi właściwościami izolacyjnymi, dlatego żywność długo pozostanie ciepła, zwykle dobrze izoluje oleje inne tłuste substancje (polistyren znajduje się często w składzie kubków na jogurty, margaryn, wędlin, serów). Ma jednak stosunkowo niską wytrzymałość mechaniczną.
7 – OTHER
Określeniem OTHER i cyfrą 7 oznacza się tworzywa inne niż te znajdujące się w skali 1-6. Zasadniczo nie powinny mieć one kontaktu z żywnością. Dlaczego? W tym przypadku istniałoby duże prawdopodobieństwo uwalniania się substancji chemicznej o nazwie bisfenol. Toksyny te mogą mieć działanie rakotwórcze oraz degradujące dla układu nerwowego czy hormonalnego. Szczególnie niebezpieczne byłoby podgrzewanie jedzenia w opakowaniu z tworzywa opisywanego cyfrą 7 w mikrofalówce, ponieważ wysoka temperatura mogłaby potęgować uwalniania się toksyn do żywności.
Podsumowanie
Symbole na opakowaniach plastikowych pomagają dostrzegać różnice między poszczególnymi tworzywami sztucznymi. Okazuje się, że nie każdy plastik jest bezpieczny dla zdrowia. Niektóre jego frakcje mogą działać wręcz toksycznie. Za najbezpieczniejsze uchodzą HDPE (oznaczony cyfrą 2) i polipropylen PP (z cyfrą 5). Unikać należy polichlorku winylu PVC oraz tzw. tworzyw innych (OTHER). Podobnie rzecz się ma jeśli chodzi o wpływ na środowisko. Istnieją takie rodzaje tworzywa, które mogą być wielokrotnie poddawane recyklingowi, a inne zaś stanowią śmieci, których odzysk jest drogi, trudny, a czasami niemożliwy, w rezultacie ilości odpadów stale wzrastają, czego przykładem może być rosnące zanieczyszczenie plastikiem oceanów. Aby zminimalizować ten problem, należy, po pierwsze, pamiętać, że odpowiednim miejscem na odpady plastikowe jest tylko kontener na odpady z plastiku (może tam też trafić metal czy aluminium). Wiemy o tym z pewnością, jeżeli segregacja śmieci nie jest nam obca. Wywóz śmieci zawsze powinno poprzedzać odpowiedzialne segregowanie odpadów. Po drugie zaś, należy zwracać uwagę na kod recyklingu i wyeliminować z otoczenia te tworzywa sztuczne, których recyklingowanie jest nieefektywne. Czerwoną lampkę powinien zapalić brak charakterystycznego trójkąta ze strzałkami.
