Ponad połowa powierzchni Polski jest użytkowana rolniczo. Ma to swoje niewątpliwe plusy, ponieważ rolnictwo stanowi najważniejszy dział gospodarki narodowej zajmujący się dostarczaniem żywności. Z pewnością wiąże się to jednak z generowaniem odpadów rolniczych. Nie pozostaje to bez znaczenia dla kwestii środowiska naturalnego w kontekście ekologii, dlatego warto wiedzieć, jak odpowiedzialnie gospodarować odpadami, które są wytwarzane w gospodarstwach rolnych. Przyjrzyjmy się zatem bliżej czym są odpady rolnicze, według jakich kategorii się je kwalifikuje i w jaki sposób prawidłowo postępować z odpadami pochodzącymi z działalności rolniczej.
Czym są odpady rolnicze?
Ogólna definicja tego rodzaju odpadów mówi, że są to te śmieci, które generują się podczas produkcji rolniczej, a więc działalności związanej z chowem i hodowlą zwierząt oraz z uprawą roślin. Odpady te powstają zatem na przykład podczas:
– uprawiania roli bądź utrzymywania niewykorzystywanych gruntów rolnych
– hodowania roślin rolniczych i ogrodniczych
– chowu czy hodowli zwierząt takich jak bydło, konie, trzoda chlewna, drób
– działalności pszczelarskiej
– produkowania surowych produktów zwierzęcych, w tym jaj, mleka, wełny itd.
Trudno jednoznacznie wskazać konkretne przykłady odpadów rolniczych, które zawsze będą odpadami, ponieważ te różnią się między sobą w zależności od rodzaju prowadzonej produkcji. W jednym gospodarstwie rolnym coś może stanowić efekt uboczny prowadzonej działalności, w innym gospodarstwie będzie produktem przeznaczonym do dalszego wykorzystania lub nawet może znaleźć swój rynek zbytu. Klasycznym przykładem jest przefermentowany kał i mocz zwierząt oraz ściółka. Oczywiste jest, że samo w sobie stanowi to odpad rolniczy, ale nie zawsze i nie w każdego rodzaju działalności. Niekiedy staje się świetnym nawozem, czyli tak zwany obornikiem, który może być sprzedawany. Podobnych przykładów można mnożyć.
Treść ustawy o odpadach definiuje odpady jako przedmiot lub — w przypadku odpadów ciekłych — substancje, których posiadacz pozbywa się lub zamierza się pozbyć (zutylizować). Odpady rolnicze to też te przedmioty i substancje, których posiadacz jest wręcz zobowiązany do pozbycia się i dotyczy to odpadów niebezpiecznych, stanowiących zagrożenie dla środowiska, zdrowia lub życia. Do tej kategorii zaliczają się między innymi padłe, chore zwierzęta.
Jakie dzielą się odpady z rolnictwa?
Wyróżnić można pięć kategorii odpadów rolniczych. Część odpadów może zaliczać się do więcej niż jednej z poniższych klasyfikacji, a podział ten jest dość elastyczny. Odpady z rolnictwa można zatem podzielić następująco:
1. Naturalne produkty uboczne rolniczej działalności. Do tej kategorii zaliczają się stałe i ciekłe odpady organiczne oraz nieorganiczne. Mogą być to pozostałości zaliczane do odpadów zielonych, jak zwiędłe rośliny, liście, zgniłe owoce i warzywa, ale mogą też być to zwierzęce odchody.
2. Nienaturalne produkty pochodzenia przemysłowego — do tej grupy zaliczają się wyeksploatowane elementy maszyn rolniczych, oleje syntetyczne, a także opakowania po nawozach i innych substancjach itp.
3. Odpady ulegające rozkładowi, czyli np. rolnicze odpady biodegradowalne. Mogą podlegać kompostowaniu, czyli rozkładowi tlenowemu. Zagospodarowanie odpadów tego typu wiąże się z korzystaniem z kompostownika. Śmieci te mogą też podlegać rozkładowi bez udziału tlenu, za to z pomocą mikroorganizmów.
4. Odpady olejowe, zarówno te naturalne, jak i sztuczne. Mogą to być oleje smarowe, przekładniowe, pochodzące z silników, hydrauliczne itd. Powstawanie odpadów olejowych świadczy o tym, że dany olej nie nadawał się już do użytku.
5. Odpady weterynaryjne — powstają, kiedy dochodzi do badania zwierząt hodowlanych, ich leczenia czy przeprowadzane są inne usług weterynaryjne, albo następuje poród zwierząt gospodarczych.
Prowadzenie gospodarstwa rolniczego wiąże się też z tym, że rolnicy generują również typowe odpady związane z codziennym bytowaniem. Wytwarzania odpadów komunalnych nie można jednak łączyć z produkowaniem śmieci rolniczych, nie są one ze sobą tożsame.
Rolnicze odpady niebezpieczne
Odpady niebezpieczne powinny być pod szczególnym nadzorem, ze względu na niebezpieczeństwo skażenia środowiska lub niekorzystnego wpływu na nie tylko na faunę i florę, ale też zdrowie ludzi, a nawet ich życie. Do składowania odpadów tego typu należy podchodzić z dozą ostrożności — przypomnijmy, że posiadacz odpadów niebezpiecznych zobowiązany jest prawnie do ich legalnego pozbycia się. Odpady klasyfikowane są jako niebezpieczne, kiedy charakteryzują się takimi cechami jak zakaźność, toksyczność, wybuchowość, łatwopalność, kancerogenność, działanie drażniące, trujące, żrące.
W kontekście działalności rolniczej mogą zaliczać się do nich:
– wspomniane odpady weterynaryjne;
– padłe lub ubite zwierzęta;
– zużyte urządzenia rolnicze;
– sprzęt elektryczny lub elektroniczny używany w gospodarstwie;
– pozostałości po środkach ochrony roślin lub opakowania po nich.
Jak postępować z odpadami rolniczymi? Padłe czy ubite zwierzęta powinny być dostarczone do zakładu utylizacyjnego. Dział utylizacji odpadów takich jak ciała zwierząt powinien posiadać specjalistyczne środki transportu martwych zwierząt i posiadać uprawnienia do biologicznego unieszkodliwiania martwej trzody. Odpady po zabiegach czy leczeniu weterynaryjnym powinny być zaś w takich zakładach spalane. Zawierają bowiem często chorobotwórcze drobnoustroje, które mogą być źródłem skażenia. Z kolei urządzenia rolnicze nierzadko zawierają ołów, brom czy kadm, a nawet rtęć. Tego rodzaju odpady powinny trafić do punktu selektywnej zbiórki odpadów, który znajduje się na terenie każdej gminy (tzw. PSZOK). Podobnie ze sprzętem elektrycznym czy elektronicznym, jednak w tym przypadku istnieje możliwość oddania starego sprzętu przy zakupie nowego. Zgodnie z polskim prawem zużyty sprzęt można bezpłatnie oddać w sklepie, gdzie dokonywany jest zakup nowego sprzętu tego samego rodzaju. Stary sprzęt może też być pozostawiony w punkcie serwisowym, kiedy trafi tam wcześniej do naprawy, a ta okaże się niemożliwa do przeprowadzenia.
Modernizacja gospodarstwa a odpady
Zdarza się, że gospodarstwo rolne, a konkretniej budynki znajdujące się w jego obrębie, wymagają remontu czy przebudowy. Takie przedsięwzięcie wiąże się oczywiście z generowaniem kolejnego rodzaju odpadów, tym razem budowlano-remontowego. Tak jak odpady komunalne powinny być umieszczane w kubłach na śmieci komunalne odpowiednich frakcji, aby mógł nastąpić wywóz śmieci zgodnie z harmonogramem wywozu, tak wywóz odpadów budowlano-remontowych musi być poprzedzony wynajęciem odpowiedniego kontenera. Oferujemy odpłatnie kontenery na odpady ceglane, betonowe, pustaki, ceramikę budowlaną, odpady syntetyczne, styropianowe, gipsowe, odpady drewniane i wiele innych. Wynajęcie kontenera to sprawdzony i legalny sposób na gospodarowanie wszelkimi śmieciami, które wytworzą się podczas przeprowadzanych w gospodarstwie renowacji. Zabezpieczą też glebę przed przesiąknięciem w nią ewentualnych szkodliwych substancji, jak składniki zaprawy czy kleje. Kontener odbieramy wraz z jego zawartością i utylizujemy ją zgodnie z wymogami prawa.
Odpady rolnicze są specyficzną grupą śmieci czy substancji, które stanowią produkt uboczny prowadzenia działalności rolniczej. Ich utylizacja powinna wiązać się z umową z takimi podmiotami, które mogą odbierać, transportować i utylizować ten rodzaj śmieci. Szczególnie jeśli w grę wchodzą odpady niebezpieczne.
