Czym jest Baza Danych Odpadowych i Nowa Ustawa Śmieciowa?

Ustawa wprowadzająca Bazę Danych Odpadowych, czyli w skrócie BDO, została wprowadzona 31 stycznia 2020 r. Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, bo tak brzmi pełna nazwa, to nic innego jak rejestr, do którego muszą wpisać się podmioty m.in. wprowadzające na rynek produkty w opakowaniach (np. importerzy różnych produktów do kraju), gospodarujące odpadami (np. zbierające, transportujące) oraz prowadzące punkty sprzedaży (handlu detalicznego jak np. sklep spożywczy), w którym oferują czy wydają klientom reklamówki. Celem jest więc zebranie tych podmiotów w „jednym miejscu”, tak aby łatwiej było je kontrolować i zapobiegać nieprawidłowościom w  postępowaniu z odpadami.

Kto musi zarejestrować się w Bazie Danych Odpadowych?

Przedsiębiorstwo, które będzie chciało podjąć współpracę z naszą firmą odnośnie wynajmu kontenerów musi być zarejestrowane, jeżeli produkuje rocznie powyżej 10 ton odpadów znajdujących się pod kodami: 170101 – odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów, 170102 – gruz ceglany, 170107 – zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 170106, 170504 – gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 170503. Firma przekraczająca tą ilość musi zarejestrować się w Bazie Danych Odpadowych oraz wystawić Kartę Przekazania Odpadów, aby umożliwić odbiór kontenera. Firma, która nie przekracza tych limitów może również zamówić kontener na firmę i otrzymać fakturę. Wówczas należy podpisać oświadczenie, które potwierdza, że firma nie przekroczy rocznie tych 10 ton odpadów, przez co nie będzie potrzebna karta przekazania odpadów. 

Przypadki, w których rejestr BDO jest obowiązkowy:

• Oleje, preparaty smarowe, opony pneumatyczne
• Sprzęt elektryczny lub elektroniczny
• Baterie lub akumulatory
• Opakowania, odpady opakowaniowe lub produkty w opakowaniach
• Transport odpadów

Dodatkowo rozporządzenie określa również podmioty i grupy odpadów, które nie podlegają zmianie ustawy – rejestrowi w BDO. Są to między innymi:

• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub przedsiębiorcy, którzy w ramach prowadzonej działalności wytwarzają jedynie odpady o składzie i charakterze odpadów komunalnych i objęci są systemem odbioru odpadów komunalnych
• podmiot, który prowadzi nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów opakowaniowych i odpadów w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, takich jak np. leki i opakowania po nich,
• odpady powstałe w wyniku eksploatacji drukarek (tonery) i świetlówki, o ile nie przekroczą ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji, 
• transportując wytworzone przez siebie odpady.

Jaka jest opłata za rejestrację w Bazie Danych Odpadowych?

Opłatę rejestrową zapłać na rachunek bankowy właściwego urzędu marszałkowskiego, w kwocie:

100 zł – jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą

300 zł – jeśli nie jesteś mikroprzedsiębiorcą

W jaki sposób oraz po co istnieje Baza Danych Odpadowych?

BDO jest nowym sposobem państwa na zapobieganie powstawania dzikich wysypisk śmieci i ułatwienia kontroli legalności utylizacji odpadów. Dzięki temu rejestrowi wszystkie dane firm produkujących odpady, jak i tych, które je przewożą, znajdują się w jednym systemie.  Na każdy wynajęty kontener na odpady wynajmujący musi wystawić Kartę Przekazania Odpadów (KPO), w której musi podać odpowiedni kod odpadów, aby ułatwić segregację i kategoryzację odpadów. Firma przewożąca owe odpady musi wpisać w kartę dokładne numery tablic rejestracyjnych auta, które będzie przewoziło odpady, jaki i dokładną wagę przyjętych odpadów.  Nie wystawienie takiej karty KPO może skutkować w karach pieniężnych.

Co w przypadku awarii systemu BDO?

Nowelizacja ustawy o odpadach doprecyzowuje również sytuację, w której następuje awaria po stronie administratora BDO w sposób uniemożliwiający sporządzanie dokumentów w formie elektronicznej. W takiej sytuacji dopuszcza się wystawianie dokumentów ewidencji w formie papierowej lub elektronicznej poza systemem BDO w czasie trwania awarii. Kierowca transportujący odpady musi pamiętać o posiadaniu przy sobie wersji papierowej KPO lub KPOK. Po usunięciu awarii i przywróceniu funkcjonalności bazy przedsiębiorcy będą zobowiązani do uzupełnienia dokumentacji w BDO nie później, niż w terminie 30 dni.

Jak zarejestrować się w BDO?

Rejestr BDO wywołał w zeszłym roku spore zamieszanie wśród przedsiębiorców. Kiedy 4 lipca 2019 r. opublikowano zmianę ustawy o odpadach, która szczegółowo określała nowy sposób prowadzenia ewidencji odpadów (właśnie w BDO), wiele osób z branży nie wierzyło, że od stycznia 2020 r. te nowe zasady zaczną obowiązywać, ponieważ – poza rejestrem podmiotów, w BDO nie było żadnych innych funkcjonalności. We wrześniu zaczęły się pojawiać pierwsze informacje na stronie BDO (https://bdo.mos.gov.pl/) o rozpoczęciu prac nad nowymi modułami systemu – tj. moduł ewidencji i sprawozdawczości. Od września do połowy grudnia trwał pilotaż systemu – faza testowa, do której byli zaproszeni wybrani przedsiębiorcy z branży. Zaczął narastać chaos, ponieważ poza wybraną grupą testerów, do systemu nikt inny nie miał dostępu. Dopiero w połowie grudnia umożliwiono zalogowanie wszystkim, którzy mieli już założone konto w BDO (czyli uzyskali wpis). System nie działał jeszcze idealnie, jednak udało się dotrzymać zaplanowanych terminów.

Kiedy stało się jasne, że BDO w nowej odsłonie będzie działać tak jak zapowiadano, z początkiem stycznia 2020 do urzędów marszałkowskich masowo zaczęły spływać wnioski o wpis. Zgodnie z ustawą o odpadach, odpowiedni marszałek województwa dokonuje wpisu do rejestru BDO w terminie do 30 dni, jednak w praktyce czas oczekiwania jest znacznie dłuższy. W niektórych województwach, według szacunków urzędników zaangażowanych w prace BDO, wprowadzenie do systemu i weryfikacja wszystkich złożonych w grudniu ubiegłego roku i przesłanych pocztą wniosków może trwać nawet do maja lub czerwca, zwłaszcza, że wiele z nich wymaga przeprowadzenia postępowań wyjaśniających, gdyż są niekompletne lub nieprawidłowo wypełnione.

Jakie kary grożą za nie dopełnienie obowiązków i brak wpisu w BDO?

• za gospodarowanie odpadami niezgodne z informacjami zgłoszonymi do rejestru – kara aresztu albo grzywny;
  • za brak wniosku o wpis do rejestru, zmianę wpisu do rejestru, wykreślenie z rejestru lub złożenie wniosku niezgodnego ze stanem faktycznym – kara aresztu albo grzywny;
  • za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do rejestru – administracyjna kara pieniężna 5 000 zł – 1 000 000 zł;
  • za transport odpadów bez wpisu do Rejestru BDO – administracyjna kara pieniężna od 2 000 do 10 000 zł.

W skrócie….

BDO Jest to po prostu baza danych o podmiotach wytwarzających odpady oraz takich, które nimi gospodarują. Zbieranie te ma na celu lepsze dbanie o środowisko poprzez odpowiednie gromadzenie informacji o wytwarzanych odpadach. W każdym województwie za taką bazę odpowiedzialny jest jego marszałek. Wszystko, aby ułatwić organom administracyjnym różnego rodzaju kontrole i nadzór nad gospodarką odpadami. Jest to jednak też ułatwienie dla przedsiębiorców gdyż zastępuje on uzyskanie zezwolenia na transport odpadów. Pozwala na szybkie i proste gromadzenie danych na temat wywozu śmieci od wszystkich podmiotów. Dzięki niemu minimalizowane jest ryzyko powstawania nielegalnych wysypisk śmieci, oraz ułatwia on kontrolę poszczególnych podmiotów pod względem legalności pozbywania się odpadów.

 Rejestracja w systemie BDO wymagana jest od wszystkich firm, które rocznie wytwarzają powyżej 10 ton odpadów wymienionych w punkcie powyżej. Jeżeli firma jednak nie produkuje tylu odpadów nadal możliwe jest wystawienie faktury dla takiej firmy. Wówczas z naszej strony, jako firma wysyłamy specjalne oświadczenie, mówiące o tym, że dana firma nie musi być zarejestrowana w rejestrze BDO. Zwolnione z rejestracji są spółki państwowe, oraz osoby fizyczne. Jako firma odpowiadając na zapotrzebowanie stworzyliśmy specjalny dział poświęcony właśnie BDO. Osoby w tym dziale zajmują się wystawianiem kart BDO, oraz prowadzą infolinię dla klientów, którzy potrzebują pomocy z wypełnieniem Karty Przekazania Odpadów (KPO), czy dostarczają klientom wyżej wspomniane oświadczenia.