Prawidłowa utylizacja śmieci to konieczny warunek odpowiedzialnego gospodarowania odpadami. Śmieci powstają wszędzie – w gospodarstwach domowych, w zakładach pracy, w biurach, na placach budowy, podczas remontu domów i mieszkań. Jednym z elementów, które warunkują odpowiedzialną utylizację, jest prawidłowe sortowanie i selekcja odpadów, a następnie dalsze ich przetwarzanie w przeznaczonych do tego celu zakładach. Jak więc wygląda sortownia śmieci i na czym polega jej rola?
Na czym polega segregowanie odpadów?
Już na samym wstępie powiedzieć trzeba, że wszystko to, co dzieje się w sortowni śmieci nie byłoby tak efektywne, gdyby nie indywidualne działania nas wszystkich. To od postępowania każdego z nas zależy, czy śmieci będą efektywnie sortowane i recyklingowane. Jeszcze do niedana, kiedy nie było mowy o obowiązkowej segregacji odpadów, ich przetwarzanie w zakładach, do których trafiały, było na dużo niższym poziomie, niż obecnie. Rozdzielenie odpadów wg surowca zabierało czas i było skomplikowane. Aby zmodyfikować proces utylizowania śmieci i unowocześnić go, mogąc jednocześnie w pełni wykorzystać recykling i płynące z niego korzyści, wprowadzono w 2020 roku obowiązkową segregację śmieci.
Według jej zasad, śmieci komunalne dzielimy na 5 frakcji:
- Papier (do którego zaliczamy makulaturę, kartony, gazety, ulotki itp.)
- Plastik i metal (tworzywa sztuczne i wszelkie metale takie jak aluminium, stal, miedź)
- Szkło, a dokładniej opakowania szklane
- Odpady biodegradowalne pochodzenia roślinnego
- Odpady zmieszane
Dzięki naszej wstępnej selekcji już w momencie, kiedy śmieci trafiają do kosza, proces sortowania przemysłowego przebiega dużo sprawniej i szybciej. Podział surowców bowiem już w chwili ich segregacji w gospodarstwach domowych czy wszędzie tam, gdzie dochodzi do generowania śmieci komunalnych, stanowi początek wieloetapowego procesu sortowania i odzysku surowców wtórnych. Zapewnia tym samym nie tylko wykorzystanie już istniejących surowców do produkcji nowych substancji czy produktów, ale też redukuje ilość odpadów na wysypiskach śmieci, zmniejsza emisję dwutlenku węgla do atmosfery, i oczywiście ogranicza nie zawsze korzystną dla środowiska produkcję nowych surowców od podstaw.
Uwaga na pułapki w segregowaniu śmieci
Warto w tym miejscu wspomnieć o tym, że tylko uważne przyglądanie się surowcom i poszerzanie wiedzy o utylizacji może zapobiegać ewentualnym błędom, które nadal zdarza się nam popełniać w przypadku segregacji śmieci. Pułapką może być na przykład umieszczanie kartonu po mleku czy sokach w pojemniku na papier. Karton taki zaś, w rzeczywistości oprócz papieru ma w sobie również warstwę folii i aluminium, przez co powinien trafić do kosza na odpady zmieszane. Podobnych pomyłek może być więcej, dlatego ważne jest, aby uważnie śledzić jakie śmieci gdzie umieszczamy. Z kolei ta sekcja śmieci, która nie wchodzi w skład odpadów komunalnych, czyli np. gruz po budowie czy odpady po remoncie, powinny być składowane nie w koszach na odpady z gospodarstw domowych, lecz w specjalnych kontenerach — właśnie tego typu pojemniki na gruz wynajmuje nasza firma. Gruz zawozimy następnie na wysypisko, gdzie niezależnie od odpadów komunalnych jest odpowiednio sortowany i recyklingowany.
Co dzieje się z odpadami?
Szczegółowe procesy przemysłowego sortowania i odzysku surowców wtórnych w sortowniach mogą w przypadku wielu sortowni różnic się miedzy sobą. Każda sortownia ma swoje własne wewnętrzne regulaminy i przepisy, które pozwalają na efektywną pracę. Jednak niektóre z elementów są do siebie dość podobne.
Śmieci, które trafiają ze śmieciarek do sortowni odpadów, są zwykle na wstępie sprawdzane ważone i opisywane. Linia sortownicza zaś to miejsce, gdzie odpady przygotowywane są do dalszego przetwarzania, a jeszcze wcześniej są solidnie oczyszczane.
I tak, plastik na przykład, finalnie rozdrabniany bywa do regranulatu bądź granulatu. Te zaś wykorzystywane są dalej do produkcji np. worków foliowych, przedmiotów z tworzyw sztucznych, ale też odzieży – szczególnie kurtek i bluz polarowych. Z kolei z papieru powstaje masa celulozowa, która może być przydatna w produkcji nowych porcji papieru. Sortownia odpadów posiada zwykle specjalistyczne linie technologiczne, które są przystosowane specjalnie do pracy z konkretnym typem odpadów zebranych selektywnie. Oznacza to, że w osobnej linii przetwarza się każdą z frakcji (tworzywa sztuczne i metal, papier, szkło itd). Każda z nich bowiem wymaga innych technologii przetwarzania.
Odpady bio — nie tylko nawóz
Odpady bio, czyli roślinne odpady biodegradowalne, zwykle kojarzą się z kompostowaniem. I rzeczywiście, kompostowanie nie tylko przeprowadzane jest na terenie przydomowych ogródków, ale również w warunkach profesjonalnego gospodarowania odpadami. Najpierw bioodpady poddawane są fermentacji. Następnie trafiają do specjalnie przygotowanej kompostowni. Tam są nawadniane i napowietrzane, czyli poddawana są procesom stabilizacji tlenowej. Ostatni etap to przetransportowanie odpadów na otwartą przestrzeń kompostowania. Efektem jest wytworzenie się naturalnego nawozu.
Część opadów zaś trafia natomiast specjalnej instalacji, gdzie pod wpływem fermentacji bioodpadów wytwarza się z nich biogaz. Z tego powodu instalacja ta najczęściej bywa połączona z biogazownią. Biogaz, którego połowa składu to zwykle metan, poddawany jest następnie reakcji spalania w specjalnych agregatach. Wynikiem tego jest powstanie energii cieplnej oraz elektrycznej.
Jak postępuje się z odpadami zmieszanymi?
Do tej pory wspomnieliśmy o odzysku odpadów dzięki recyklingowi poszczególnych rodzajów śmieci. Co jednak z odpadami zmieszanymi? Śmieci zmieszane w niewielkim stopniu poddawane są pozyskiwaniu surowców wtórnych. Śmieci te bowiem są zanieczyszczone — papier bywa mokry, zatłuszczony, niektóre fragmenty odpadów łączą w sobie więcej niż jeden rodzaj surowca itd. W rezultacie podejmowane są próby odzyskiwania surowców, a pomaga w tym specjalny separator. W porównaniu do pozostałych frakcji odzysk ten jest bardzo niewielki. Śmieci w pewnej części trafiają boksu na odpady nadające się do pozyskania z nich tzw. paliwa niekonwencjonalnego — zamiennika stałych paliw kopalnych. Paliwo niekonwencjonalne powstaje podczas spalania niektórych śmieci w warunkach kontrolowanych. Wykorzystywane bywa przez elektrociepłownie i inne zakłady przemysłowe. Reszta śmieci zaś, zostaje umieszczona na składowisku. Jest ono specjalnie przygotowane, aby rozkładające się tam śmieci nie stanowiły niebezpieczeństwa dla środowiska naturalnego. Składowanie śmieci na legalnie działającym składowisku jest w pełni bezpieczne.
Segregacja gruzu
Odpady z budowy czy remontu również podlegają zasadom selekcji. Po oczyszczeniu gruzu specjalne ładowarki umieszczają go w kruszarkach. Tam gruz jest rozdrabniany na kruszywo. Wielkość i rodzaj kruszywa może być bardzo różny — zależy to od specyfikacji gruzu, ale też zapotrzebowania na dany rodzaj kruszywa. Gruz pochodzący z budowy czy remontu może być świetnym surowcem do produkcji kruszywa betonowego oraz betonowo-ceglanego. Produkcja nawierzchni drogowych, utwardzanie terenów i boisk, budowa nasypów kolejowych — to tylko niektóre przykłady wykorzystania gruzu z recyklingu.
Wywóz śmieci to początek procesu selekcji odpadów, który choć w przypadku każdej sortowni może się różnić, stawia przed sobą dokładnie ten sam cel — jak największe wykorzystanie odpadów. Efektywny recykling jest wyznacznikiem nowoczesnego gospodarowania odpadami. Powinniśmy dążyć do jak największej efektywności odzyskiwania surowców wtórnych, co byłoby z korzyścią dla środowiska naturalnego.
