Wywóz gruzu w świetle prawa

Każda budowa i każdy remont pozostawia po sobie spore ilości opadów, w tym także gruzu. Gruz to inaczej pokruszony beton, kawałki cegieł, pustaków lub kafelków, których nie wolno wrzucać do zwykłego pojemnika na śmieci. Pozbywanie się tego rodzaju zanieczyszczeń wiąże się z koniecznością przestrzegania prawa. Co na ten temat stanowią przepisy i co należy zrobić z pozostałym po budowie gruzem?

Na czyich barkach spoczywa obowiązek wywozu gruzu – ekipy budowlanej czy właściciela danego lokalu?

Po skończonych pracach budowlanych lub remontowych bardzo często pozostają zanieczyszczenia w postaci gruzu. Trzeba mieć na uwadze, że postępowanie z tego rodzaju odpadami ściśle określają przepisy prawa, a za ich nieprzestrzeganie grożą surowe kary. Gruz absolutnie nie może trafiać do osiedlowych śmietników czy do lasu, nie może także pozostać na działce – tego zabrania prawo. Co zatem należy z nim zrobić? Jak określa Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. [1] za uporządkowanie miejsca remontowanego odpowiedzialność ponosi wytwórca odpadów. Oznacza to, że za oczyszczenie terenu i pozbycie się odpadów po budowie odpowiadają osoby, które bezpośrednio przeprowadziły prace budowlane. Ustawa jasno więc wskazuje, że zatrudniając ekipę remontową, mamy prawo oczekiwać, że zadba ona o odpowiedni wywóz gruzu i innych tego rodzaju zanieczyszczeń w specjalnie przeznaczone do tego miejsce.

W rzeczywistości jednak bywa bardzo różnie. Często spotkać można się z taką sytuacją, w której wykonawca odmawia uprzątnięcia terenu po remoncie czy po budowie. Art. 3 ust. 3 w p. 32 wspomnianej wyżej ustawy tak definiuje wytwórcę odpadów: […] rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (pierwotny wytwórca odpadów), oraz każdego, kto przeprowadza wstępną obróbkę, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru, lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej.

Dlatego dobrą praktyką, zanim przystąpi się do jakichkolwiek prac, jest szczegółowe zapoznanie się z zawieraną na linii zleceniodawca-wykonawca umowy. Jeżeli jest w niej zawarty zapis, o tym, że zleceniodawca odpowiedzialny jest za uprzątnięcie odpadów budowlanych we własnym zakresie, wtedy nie ma on prawa domagać się takich działań od zatrudnionej ekipy remontowej.

Nie inaczej sytuacja wygląda w przypadku wynajęcia ekipy wyłącznie do jednej z prac – np. do położenia kafli w łazience, podczas gdy resztę prac zleceniodawca wykonuje sam. Tu także nie może on żądać usunięcia zanieczyszczeń od budowlańców, którzy odpowiedzialni są jedynie za wywóz odpadów, które sami wytworzyli.

Jak zorganizować wywóz gruzu po budowie lub remoncie na własną rękę?

Jeśli to na zleceniodawcy spoczywa odpowiedzialność za wywóz odpadów budowlanych w tym gruzu, jednym z najłatwiejszych i najbardziej komfortowych rozwiązań jest skorzystanie z usług firmy specjalizującej się w wywozie odpadów poremontowych. Przedsiębiorstwa takie w swojej pracy wykorzystują kontenery, które służą do bezpiecznego przechowywania i transportowania materiałów pylących się i sypkich, takich jak np.: gruz, piasek czy węgiel. Co więcej, na pomoc specjalistycznych firm liczyć można także wtedy, gdy zleceniodawca ma problem z określeniem rodzaju odpadów i wybór odpowiedniego rodzaju kontenera. Przy mniejszej ilości odpadów doskonale sprawdzają się z kolei worki Big Bag.

Decydując się na współpracę ze specjalistyczną firmą oferującą wywóz gruzu i innych tego typu zanieczyszczeń, warto zwrócić uwagę na to, czy dane przedsiębiorstwo posiada stosowny sprzęt i może wystawić kartę przekazania odpadów. Karta przekazania odpadów jest dokumentem, który potwierdza prawidłowe oraz legalne przekazanie zanieczyszczeń budowlanych uprawnionym do tego podmiotom. Obowiązek podpisania takiej umowy przez obie strony w momencie przekazania śmieci narzuca prawo. Dokument taki zwierać powinien m.in. imię i nazwisko lub nazwę podmiotu przekazującego oraz adres, jak również miejsce przeznaczenia odpadów i informacje o tym, skąd pochodzą. Nie bez znaczenia są także stosowne certyfikaty i umowy potwierdzające uprawnienia do wykonywania tego typu prac.

Kontener na gruz to pojemnik wykonany z wytrzymałego materiału. Do wyboru jest kilka wielkości, co sprawia, że łatwo można go dopasować do ilości powstałych odpadów. Wynajem kontenerów odbywa się przeważnie tak, że dana firma dostarcza je na wskazane miejsce, w umówionym wcześniej terminie, a po ich zapełnieniu odbiera je i transportuje do punktu, w którym zostaną odpowiednio zagospodarowane – posortowane i poddane stosownej utylizacji. Nierzadko zdarza się tak, że dane odpady budowlane nadają się do ponownego przetworzenia, co sprawia, że poddawane są procesowi recyklingu.

Gruz po odpowiedniej obróbce z powodzeniem można wykorzystywać ponownie. Cały proces polega na oczyszczeniu go w przesiewaczu, a następnie rozdrobnieniu w kruszarce, dzięki czemu może zostać wykorzystany ponownie w wielu różnych branżach. Taki surowiec stanowi doskonały materiał budowlany, po skruszeniu stosować go można np. do budowy dróg, placów i podjazdów, zagęszczania gruntu oraz utwardzania poboczy, a także wykonywania konstrukcji ziemnych, takich jak nasypy czy wały.

Bardzo ważne jest jednak, aby pamiętać, że odpady budowlane mogą być składowane i utylizowane wyłącznie w ściśle określony sposób. Zabrania się, wyrzucania tego typu zanieczyszczeń do osiedlowych śmietników, nie wolno ich również wywozić np. do lasu, na pola czy składować na własnej działce – wszystkie te działania wiążą się z poważnymi konsekwencjami.

Jakie kary grozą za nielegalny wywóz odpadów?

Niezależnie od ilości gruzu i innych budowlanych odpadów, jaka nazbierała się podczas wszystkich prac, nielegalny ich wywóz uważany jest za wykroczenie, które podlega karze grzywny. Zgodnie z art. 24 kodeksu wykroczeń § 1, kwota grzywny wynosić może od 20 do 500 złotych. Z kolei w sytuacji, gdy doszło do wyrzucenia gruzu do śmietnika na odpady komunalne i istnieje ryzyko uszkodzenia śmieciarki, winny ukarany może zostać mandatem oraz pociągnięty zostaje do odpowiedzialności za zniszczenie cudzej własności.

Nie inaczej jest, gdy odpady budowlane składowane są w niedozwolonych miejscach. Według art. 162 za takie działania grozą poważne sankcje. Wyrzucanie szeroko pojętego gruzu do lasu, na łąkę czy do rzeki podlega karze grzywny w wysokości od 500 zł lub nagany. To jednak nie wszystko, grzywnie, a nierzadko nawet karze aresztu nawet do 30 dni podlegają praktyki, które mają na celu ukrywanie popełnienia tego rodzaju wykroczeń. Możliwe jest także nałożenie kary pieniężnej równej wszystkim kosztom, jakie poniesione zostaną w celu przywrócenia zaśmieconego terenu do pierwotnego stanu.

Poza opisanymi powyżej karami warto wspomnieć także o ingerencji w środowisko naturalne. Liczba szkód ekologicznych, jakie wywołać może nieodpowiednie składowanie odpadów budowlanych jest ogromna. Niezależnie od tego, czy wywóz zanieczyszczeń odbywa się do lasu, do rzeki, czy odpady zakopywane są na polanie lub działce, czy przetransportowane na dzikie wysypisko – wszystko to niesie za sobą ryzyko katastrofy ekologicznej. W materiałach budowlanych znajdować się mogą substancje niebezpieczne, tak jak farby, lakiery, kleje czy inne substancje chemiczne, które rozkładają się wiele lat. W międzyczasie mogą przeniknąć do gleby oraz do wód gruntowych, co spowodować może skażenie terenu, a w konsekwencji okolicznej fauny i flory, co bardzo często zagraża także zdrowiu i życiu ludzi.

Podsumowanie

Odpowiednie gospodarowanie odpadami budowlanymi może wydawać się nieco uciążliwe, jest jednak koniecznie nie tylko ze względu na przepisy prawa – pozwoli na uniknięcie otrzymania wysokiego mandatu osobie, ale także ochronę środowiska naturalnego oraz nasze bezpieczeństwo. Nieodpowiednie składowanie gruzu i podobnych zanieczyszczeń wiąże się z poważnymi konsekwencjami, nie tylko finansowani. Właściwe składowanie, segregacja i utylizacja odpadów budowlanych odbywać może się wyłącznie w ściśle określony sposób. W takich działaniach pomocne może być skorzystanie z usług specjalizującej się w tym firmy, dzięki czemu można mieć pewność, że wszystko odbędzie się w sposób profesjonalny, bezpieczny i zgodny z prawem.

 

[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, tekst jednolity Dz. U. z 2021 r. poz. 779, 784.