Porady dotyczące wywozu gruzu i odpadów

BDO i nowa ustawa śmieciowa

4 października 2022
kontener na samochodzie

W podpisanej przez prezydenta w 2019 roku nowelizacji ustawy o odpadach przewidywano pełną cyfryzację w zakresie zbierania danych o odpadach i podmiotach nimi gospodarujących. Zmianie ustawy towarzyszyły więc prace nad powstaniem elektronicznej bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO). Czym jest rejestr BDO, w jakim celu został stworzony i jak przedsiębiorcy mogą się zarejestrować, by móc kontynuować swoją działalność?

Czym jest BDO?

Od stycznia 2020 funkcjonuje obowiązkowy system ewidencji odpadów. Rejestr BDO, bo tak w skrócie się go określa, skupia wytwórców odpadów. Zobowiązani są oni do posiadania stosownego wpisu do elektronicznej Bazy Danych Odpadowych. Nowelizacja ustawy o odpadach dopuszczała do końca czerwca 2020 równoległe prowadzenie ewidencji w BDO w formie papierowej. Dziś papierowa forma ewidencji jest wykluczona, a brak elektronicznego wpisu wiąże się nawet z koniecznością zaprzestania działalności gospodarczej.

pomarańczowa śmieciarka

Baza danych odpadowych to inaczej rejestr podmiotów wprowadzających produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. Jeśli więc dany podmiot np. jest importerem danego produktu z innych krajów i wprowadza produkt na rynek polski, potrzebny będzie wpis do bazy danych. Potrzebny będzie on również wówczas, gdy firma gospodaruje odpadami, czyli np. mowa o firmie zbierającej odpady czy transportująca je. To jednak nie wszystko — jeśli mowa o opakowaniach oraz o gospodarce opakowaniami, to warto wiedzieć, że zarejestrować się w BDO muszą np. punkty sprzedaży, gdzie oferowane są tzw. foliowe opakowania, potocznie zwane reklamówkami. Przedsiębiorcy wcale nie muszą zajmować się specjalistyczną działalnością w gałęzi gospodarowania odpadami, by ciążył na nich obowiązek wpisu do rejestru BDO. Wpis dotyczy wielu firm, które są zwyczajnie wytwórcami odpadów w określonych przez ustawę ilościach. Do Rejestru powinny więc wpisać się też jednostki handlu detalicznego bądź hurtowego, gdzie klientom oferowane są torby na zakupy czy inne opakowania objęte opłatą recyklingową (z wyjątkiem tzw. zrywek o grubości materiału do 0,015 mm).

Rejestracja w BDO wymagana jest od wszystkich firm i przedsiębiorców, którzy rocznie wytwarzają powyżej 10 ton odpadów wymienionych w ustawie. Zwolnione zaś są z tej rejestracji spółki państwowe i osoby fizyczne.

Jakie podmioty powinny zarejestrować się w BDO?

Przepisy mówią o tym, że do rejestracji w BDO zobowiązane są między innymi firmy, które:

  • produkującą lub importującą opakowania
  • kupują opakowania od firm zarejestrowanych w UE
  • wprowadzają na terytorium Polski m.in. oleje smarowe, mieszanki olejowe, środki zapobiegające zamarzaniu, opony pneumatyczne nowe i używane
  • importują akumulatory i baterie lubprowadzą zakłady ich przetwarzania
  • prowadzą recykling elektryki i elektroniki, a także po raz pierwszy prowadzają różnego sprzęt elektryczny i elektroniczny na terytorium kraju
  • wytwarzają odpady i prowadzą ich ewidencję
  • wytwarzają odpady niebezpieczne, np. świetlówki, w których zawarta jest rtęć
  • oferują foliowe torby i inne syntetyczne opakowania, które podlegają podatkowi środowiskowemu, czyli tzw. opłacie recyklingowej.

Jeśli jednak przedsiębiorca nie przekroczy rocznego limitu wagowego dotyczącego danego rodzaju odpadu przewidzianego w przepisach, nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów i rejestrowania się BDO. Przykładowo, tonery drukarskie inne niż wymienione w specjalnym kodzie odpadów BDO, dopuszczalne są do wagi 0,2 Mg rocznie, a tworzywa sztuczne czy szkło do 5 Mg rocznie.

W jakim celu powstało BDO?

Celem BDO jest zwiększenie kontroli nad odpadami i zapobieganie wszelkim nieprawidłowościom w postępowaniu z nimi. Dzięki temu, że do prowadzenia ewidencji zobowiązane są firmy, które generują, transportują bądź przetwarzają odpady, rewizja krajowej gospodarki odpadami i ograniczenie ewentualnych błędów w tym zakresie znacznie wzrasta. Ułatwia też kontrolę legalności utylizacji odpadów, czyli zapobiega powstawaniu tzw. dzikich wysypisk. Z punktu widzenia ekologii są to niezwykle niebezpiecznych składowiska śmieci, których istnienie może grozić nawet ekologiczną katastrofą. Jeśli wiadomo jakie przedsiębiorstwa produkują odpady lub nimi gospodarują i w jakich ilościach, będzie można skontrolować tę działalność niemalże w czasie rzeczywistym.

Co grozi za brak rejestracji w systemie?

Co, jeśli dana firma, której dotyczy obowiązek zarejestrowania się w BDO, nie dokona tego? Takie postępowanie jest niezgodne z obowiązującym prawem i narażone jest na konsekwencje. Jeśli firma powinna zarejestrować się w BDO, a prowadzić będzie działalność gospodarczą bez wymaganego wpisu do rejestru, ryzykuje administracyjną karą pieniężną od 5 000 zł nawet do 1 000 000 zł. Z kolei, jeśli wniosek o wpis do rejestru zostanie złożony, ale niezgodny będzie ze stanem faktycznym, oprócz kary grzywny przedsiębiorca narażony jest na karę aresztu. Podobnie byłoby w przypadku, gdyby nie zgłosił ewentualnych zmian bądź wniosku o wykreślenie z rejestru. Jeśli przedsiębiorąca gospodarowałby odpadami niezgodnie z tym, co zgłosił do rejestru, również może czekać go areszt bądź grzywna, natomiast kara pieniężna od 2000 zł do 100000 zł może czekać przedsiębiorcę za transport odpadów bez wpisu do BDO. Firma zobowiązana jest do złożenia wniosku o wpis do BDO jeszcze przed rozpoczęciem swojej działalności. Niezbędne jest dokonanie opłaty rejestrowej na rachunek bankowy właściwego urzędu marszałkowskiego.

Czy firma może być wpisana do Rejestru z urzędu?

Tak, firma może być wpisana do Rejestru Podmiotów w BDO z urzędu przez Marszałka województwa. Przedsiębiorca wpisany do BDO z urzędu spełnia jeden lub kilka poniższych warunków:

  • legitymuje się tak zwanym pozwoleniem zintegrowanym
  • posiada pozwolenie na wytwarzanie odpadów
  • uzyskał zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów
  • jest w posiadaniu decyzji zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi
  • uzyskał zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych
  • posiada koncesję na podziemne składowanie odpadów.

Nowelizacja ustawy śmieciowej w roku 2022

Ustawa śmieciowa została po raz kolejny znowelizowana. Nowa ustawa śmieciowa z 2022 r. zawiera odnowione definicje bioodpadów, definiuje również odpady budowlane i rozbiórkowe. Dzięki podobnym zmianom możliwe jest zapanowanie nad tym, by odpady komunalne, odpady niebezpieczne i odpady inne niż niebezpieczne były efektywnie zagospodarowane. Efektywność zaś oznacza w tym przypadku wysoki poziom odzysku surowców wtórnych, ochronę środowiska i zmniejszenie negatywnego wpływu zalegających na wysypisku odpadów na ekosystem. Efektywny recykling to nie tylko odzyskiwanie surowców i ponowne ich użycie w produkcji nowych produktów tak jak np. przetwarzanie gruzu po budowie i produkowanie z niego niezbędnego do wielu prac budowlanych kruszywa. To również produkowanie energii — cieplnej i elektrycznej. Do produkcji energii cieplnej, czyli tzw. paliw alternatywnych, nadają się niektóre odpady zmieszane. Produkowanie energii możliwe jest też w formie biogazu uzyskiwanego z odpowiednio prowadzonej fermentacji bioodpadów.

plastikowa siatka

Jak zarejestrować się w BDO?

Jeżeli zakres działalności firmy kwalifikuje ją jako zobowiązaną do rejestracji w BDO, należy zrobić to przed rozpoczęciem jej działalności. Wniosek złożyć należy z formie elektronicznej na stronie rządowej www.bdo.mos.gov.pl. Po wypełnieniu formularza zostanie nadany specjalny numer identyfikacyjny oraz hasło do systemu teleinformatycznego do prowadzenia elektronicznej ewidencji odpadów.